Бейсенова А.Б.
АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯМЕН АУЫРАТЫН ПАЦИЕНТТЕРДЕ САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫНА САНАЛЫ КӨЗҚАРАСТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ МЕЙІРГЕРДІҢ РӨЛІ *
Аннотация:
артериялық гипертензия - жүрек-қан тамырлары ауруларының негізгі қауіп факторларының бірі болып табылады, ол түрлі асқынуларға, тіпті, өлімге дейін әкелуі мүмкін. Осы ғылыми мақалада артериялық гипертензиясымен ауыратын пациенттердің көзқарастарына қандай кедергілер мен принциптер әсер ететіні қарастырылған. Пациенттердің негізгі мәселелері анықталған. Оларды шешу жолдары бәрінен бұрын дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік, толық ұйқы, зиянды әдеттерден бас тарту арқылы көмектесетіні зерттелді. АГ-мен ауыратын пациенттерде CӨС-на саналы көзқарасты қалыптастырудағы мейіргердің рөлі ашылды
Ключевые слова:
салауатты өмір салты, мейіргер рөлі, артериялық гипертония, дұрыс тамақтану.
УДК 61
Бейсенова А.Б.
4-курс студенті Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры,
КВМК Көкшетау жоғары медициналық колледжі
(Көкшетау, Қазақстан)
АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯМЕН АУЫРАТЫН ПАЦИЕНТТЕРДЕ
САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫНА САНАЛЫ КӨЗҚАРАСТЫ
ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ МЕЙІРГЕРДІҢ РӨЛІ
Аннотация: артериялық гипертензия - жүрек-қан тамырлары ауруларының негізгі қауіп факторларының бірі болып табылады, ол түрлі асқынуларға, тіпті, өлімге дейін әкелуі мүмкін. Осы ғылыми мақалада артериялық гипертензиясымен ауыратын пациенттердің көзқарастарына қандай кедергілер мен принциптер әсер ететіні қарастырылған. Пациенттердің негізгі мәселелері анықталған. Оларды шешу жолдары бәрінен бұрын дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік, толық ұйқы, зиянды әдеттерден бас тарту арқылы көмектесетіні зерттелді. АГ-мен ауыратын пациенттерде CӨС-на саналы көзқарасты қалыптастырудағы мейіргердің рөлі ашылды.
Түйін сөздер: салауатты өмір салты, мейіргер рөлі, артериялық гипертония, дұрыс тамақтану.
Кіріспе.
Артериялық гипертензия (АГ) жүрек-қан тамырлары ауруларының құрылымына негізгі үлес қосады (шамамен 42%), әдеттегі тәжірибеде АГ ерте анықталуы төмен болып қалады. Біздің қоғамның еңбек және өмірлік әлеуетін жоғалтудың негізгі себебі болып табылатын басқа созылмалы аурулар сияқты АГ-ны ерте анықтау проблемасын шешу үшін қазіргі уақытта диспансерлеуді және диспансерлік бақылауды қамтитын диспансерлік әдіс негізінде осы аурулардың медициналық профилактикасы шараларының кешені енгізілуде.
Жүрек-қан тамырлары аурулары ересек тұрғындардың аурушаңдық құрылымында жетекші орын алады.
Артериялық гипертония-барлық жүрек-қан тамырлары ауруларының ішіндегі ең кең тарағаны.
Жүрек – қан тамырлары аурулары барлық елдерде еңбекке жарамсыздықтың, мүгедектіктің және мезгілсіз өлімнің негізгі себебі болып табылады.
Артериялық гипертониямен ауыратын науқастарда: инсульт жиілігі 7 есе жоғары, жүрек, жеткіліксіздігі 6 есе, жүректің ишемиялық ауруы (ЖИА) 4 есе жоғары,
Зерттеу нәтижелері бойынша ауру қаупі жасына қарай артады, ерлерде аурудың таралуы 39,3%, әйелдерде 41,1% құрайды.
Айта кете, артериялық гипертензияның таралуында гендерлік айырмашылықтар бар. Мәселен, Қазақстанда 25-65 жастағы ер адамдарда АГ әйелдерге қарағанда біршама жиі кездеседі. Аурудың жиілігі жасына қарай артады және егде жастағы адамдарда 60% жетеді. Болжам бойынша, 2025 жылға қарай артериялық гипертония ауруы бүкіл әлемде 15-20% - ға артады.
Зерттеу мақсаты: Науқастардағы артериялық гипертензия асқынуларының алдын алуда мейіргердің жұмысын жетілдіру.
Зерттеу міндеттері:
Зерттеудің нәтижесі
Ақмола облысы, Көкшетау қаласындағы “Қалалық емхана” ШЖҚ МКК 2023 жыл, қазан-қараша.
Респонденттер саны - 60.
Жас контингенті - 18-71 жас.
Респонденттердің орташа жасы - 46 жас.
Қорытынды.
Жүргізілген зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, сауалнамаға қатысқан респонденттердің белгілі бір бөлігі тәуекел тобын құрайтыны белгілі болды. Қазіргі уақытта артериялық гипертензия әртүрлі себептерге байланысты оларда анықталмаған, бірақ бұл топ көбінесе осы ауруға әкелуі мүмкін қауіп факторларына тап болады. Артериялық гипертензияны емдеуден гөрі алдын-алу оңайырақ, сондықтан аурудың белгілері әлі көрінбесе де, гипертонияның алдын-алу қажет. Оның алдын-алудың негізгі бағыттары-психикалық, физикалық және әлеуметтік белсенділік, дәлелді базаның жоғары деңгейімен тамақтану бойынша ұсыныстар және басқа да мәселелер (соның ішінде темекі шегуден бас тарту). Жеңіл форманы кеш ауыр жағдайға жеткізбеу үшін гипертензияны, барлық басқа аурулар сияқты, адам жоғары қысымға бейімділігін анықтағаннан кейін дереу емдеу керек. Ең бастысы - барлық жаман әдеттерден арылу, көшеде мүмкіндігінше серуендеу немесе велосипедпен жүру, таза ауамен тыныс алу. Аз қобалжу, денеңізді қажетсіз толқулармен ауырлатпау, стрессті басқаруды үйрену, салмақты қалыпқа келтіру, темекі шегуден және алкогольді ішуден толығымен бас тарту, ас тұзын аз жеу маңызды, кез-келген спорт түрімен айналысу құпталады.
Сауалнама негізінде келесі тұжырымдар жасалды: біз сауалнамаға қатысқан респонденттердің едәуір бөлігі темекі тартады, алкогольді тұтынады, жиі стресстік жағдайларға ұшырайды, артық салмақ алады және тұзды шамадан тыс тұтынумен ерекшеленеді, бұл артериялық
гипертензияның дамуының тікелей қауіп факторы болып табылады. Сондықтан медбикенің кәсіби қызметі халықтың осы санатымен профилактикалық жұмыста басым бағыттарды қамтуы керек. Ол үшін халықты осы аурудың пайда болуының ықтимал қауіп факторлары, алдын алу бағыттары, аурудың алғашқы белгілері туралы кеңінен хабардар ету қажет. Аурудың нашарлауына әкелуі мүмкін өзін-өзі диагностикалаудан және өзін-өзі емдеуден бас тартуды көрсететін әңгімелерді профилактикалық жұмысқа қосу қажет. Сонымен қатар, медбикенің кәсіби қызметінде халық арасында салауатты өмір салтын насихаттау маңызды орын алады. Адамның өмір салты мен кейінгі гипертонияның дамуы арасында тығыз байланыс орнатылды.
Сондықтан азаматтардың барлық жас санаттарына дұрыс тамақтану, дене белсенділігі, жаман әдеттерден бас тарту, күннің дұрыс режимі болашақта мықты денсаулықтың кепілі болып табылатынын хабарлау маңызды. Бұл ақпарат әсіресе жасөспірім жастағы пациенттер үшін, бүкіл ағзаның физиологиялық қайта құрылуы, барлық органдар мен жүйелердің белсенді өсуі мен дамуы кезінде маңызды болып табылады.
Мейіргер өзінің кәсіби қызметінде әртүрлі жұмыс түрлерін қолдана алады: дәріс элементтерімен әңгімелесу, ақпараттық буклеттер, жадынамалар, санбюллеттер жасау. Сондай-ақ, бұл медициналық мекеменің ресми сайтында орналастырылған электрондық ақпарат болуы мүмкін, онда мейірбикенің қызметін оңтайландыру мақсатында "аурудың алдын алу" немесе "Пациентке арналған ақпарат" бөлімін құру науқастар үшін өте тиімді болар еді. Мейіргердің қызметін оңтайландыру мақсатында жүргізілген зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, "Артериялық гипертензияны тоқтату!" жадынамасы әзірленді. Жадынама дәрігердің кеңсесінің жанындағы үстелге, стендке орналастырылуы мүмкін немесе мейіргер жоспарлы патронаж кезінде пациенттерге таратылуы мүмкін. Зерттеудің соңында аурухананың бас мейіргеріне жадынама ұсынылды.
ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ:
Номер журнала Вестник науки №12 (69) том 5 ч. 1
Ссылка для цитирования:
Бейсенова А.Б. АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯМЕН АУЫРАТЫН ПАЦИЕНТТЕРДЕ САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫНА САНАЛЫ КӨЗҚАРАСТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ МЕЙІРГЕРДІҢ РӨЛІ // Вестник науки №12 (69) том 5 ч. 1. С. 624 - 628. 2023 г. ISSN 2712-8849 // Электронный ресурс: https://www.вестник-науки.рф/article/12147 (дата обращения: 17.05.2024 г.)
Вестник науки СМИ ЭЛ № ФС 77 - 84401 © 2023. 16+